Analyse Selector
Analyse methoden en technieken
Voor en tijdens grote en middel-grote projecten doen zich regelmatig onzekerheden voor, die de besluitvorming kunnen bemoeilijken en vertragen en die men bij voorkeur in een vroegtijdig stadium wil ophelderen. Door specifiek onderzoek uit te voeren kan men de onzekerheden in kaart brengen, waarmee de mogelijkheid ontstaat ze te bestrijden met doelgerichte acties en wijzigingen.
Voor de beantwoording van vragen over (potentiële) knelpunten in een project zijn onderzoekstechnieken in gebruik, luisterend naar namen als sterkte/zwakteanalyse, omgevingsanalyse, gevoeligheidsanalyse en dergelijke, klik hier voor een overzicht van de verschillende soorten analyses van Baten & Partners.
De eigenschappen waarin onderzoeksmethoden met elkaar vergeleken worden, zijn:
- De mate waarin de analyses gebruikt kunnen worden om toekomstige processen te voorspellen, of een besluitvormingsprobleem in een lopend proces op te lossen of om voorbije processen te evalueren.
- De mate waarin zij actor- en/of factor-gericht zijn én de mate waarin zij zich intern of extern richten. Gecombineerd leidt dat tot een vierdeling: actoren: intern of extern; factoren: intern of extern. Waar analyses al deze aspecten in ogenschouw nemen spreken we van integrale analyses.
- De mate waarin analyses gericht zijn op een proces (een voortgaand volgen en bijsturen) of op een specifiek moment (de analyse dient iets te zeggen over de situatie op een bepaald gefixeerd moment).
- De mate waarin analyses gebruikt worden om “de verdediging” te organiseren dan wel ingezet worden om “de aanval te kiezen”
Toekomst, lopende proces of terugblik?
- Voorspellende analyses zijn analyses die gericht zijn op het inschatten van het verloop van een proces, de kansen en risico’s en de beinvloedings- en bijsturingsmogelijkheden; de analyse gebeurt vooraf en is in principe eenmalig.
- Volgende of voortschrijdende analyses zijn analyses die een project in zijn verloop volgen of ‘monitoren’; op gezette tijd wordt ten aanzien van een aantal relevante factoren de stand van zaken opgenomen. Op basis hiervan wordt besloten tot bijsturing of beïnvloeding.
- Retrospectieve analyses zijn analyses die naderhand worden toegepast om de resultaten te beoordelen en om leerpunten voor de toekomst te benoemen; men kijkt vanuit een gekozen perspectief (bijvoorbeeld efficiency, kosten/baten, kwaliteit) eenmalig terug op het project.
Procesgericht of momentgericht?
Proces: mate waarin de analyse is gericht op continue voortgang, waarbij wijzigingen extern en intern steeds worden meegenomen – in principe is er geen gesloten tijdvenster.
Moment: mate waarin een analyse zich richt op de situatie op een bepaald moment (nu of in de toekomst), waarbij dus sprake is van een specifiek tijdvenster.
Actor en factor, intern en extern?
Actoren: al die personen of groepen van personen die door hun houding, hun invloed of hun besluitvorming de oplossing van het door de initiatiefnemer geconstateerde probleem, de oplossingsrichting of het oplossingsgerichte proces kunnen beïnvloeden.Hierbij moet bijvoorbeeld onder meer gedacht worden aan:
– extern:bestuurderen (rijk-provincie-gemeenten e.a.)
– intern:projectorganisatie
Factoren: gegevenheden met een onafhankelijke status of voortvloeiend uit beleid die van invloed zijn op de oplossing van het door de initiatiefnemer geconstateerde probleem, de oplossingsrichting of het oplossingsgerichte proces. Hierbij moet bijvoorbeeld onder meer gedacht worden aan:
– extern:economische aspecten
– intern:bedrijfsbelang
Integraal: maximale integratie in de analyse van interne en externe, actor- en factor-gerichte informatie.
Offensief of defensief?
Offensief: Geanalyseerd worden aspecten die leiden tot “sterkte” krachten.
Defensief: Geanalyseerd worden aspecten die leiden tot “zwakte”krachten
Beslisbomen
Om te beslissen welk soort analyse er moet worden gemaakt, heeft Baten & Partners een aantal beslisbomen ontworpen om deze besluitvorming makkelijker te maken. Er kan onderscheid worden gemaakt tussen drie soorten analyses:
Voorspellende analyses worden uitgevoerd om zicht te krijgen op de kritische factoren die de slaagkans van een project bepalen. Deze kunnen materieel, beleidsmatig-juridisch of personeel zijn, en zich binnen of buiten het project bevinden. De analyse wordt uitgevoerd als een vorm van risico-uitbanning. Door zekerheden, maar met name ook onzekerheden, in beeld te brengen, ontstaat greep op de mogelijkheid het project tot een succes te brengen.
Bij de volgende analyses wordt periodiek een vast instrument ingezet om een proces te volgen, met het doel dit proces te managen, c.q. te beheersen. De basisgedachte is dat op een zeker moment in een project elementen zijn vastgesteld die voor het project van vitaal belang zijn en dat het verstandig is deze steeds bij te houden en te evalueren.
Bij retrospectieve analyses wordt, zoals de naam aangeeft, achteraf onderzocht wat een proces, c.q. project heeft opgeleverd. Het project of proces zelf is inmiddels afgerond, of wordt met de analyse beëindigd. De eindmeting kan een open of een gesloten vraagstelling inhouden. Als een project is voorzien van tevoren precies gedefinieerde doelen kan worden onderzocht of deze daadwerkelijk zijn bereikt. Maar als de einddoelen van een project (deels) onbepaald waren bij de start, kan de eindanalyse aangeven welke doelen er uiteindelijk bereikt blijken te zijn en hoe deze dienen te worden geduid.